Cwrs ar y rhagenwau adlewyrchol - Paratoi TOEIC®
Yn Saesneg, defnyddir rhagenwau adlewyrchol i ddangos bod gweithred yn cael ei gyfeirio at y person ei hun. Er enghraifft, pan ddywedir "rwy'n golchi fy hun" neu "mae hi’n gwisgo ei hun", mae’r un person yn gwneud ac yn derbyn y weithred.
Mae’r rhagenwau hyn hefyd yn cael eu defnyddio i bwysleisio pan mae rhywun yn gwneud rhywbeth ar ei ben ei hun, fel yn "gwnaeth ef hynny ei hun". Defnyddir y rhagenwau hyn yn aml iawn mewn sgyrsiau bob dydd.
| Pwnc | Rhagenw adlewyrchol |
|---|---|
| I | myself |
| you (unig.) | yourself |
| he | himself |
| she | herself |
| it | itself |
| we | ourselves |
| you (ll.) | yourselves |
| they | themselves |
1. Pryd i ddefnyddio rhagenwau adlewyrchol?
A. I siarad am weithred sy'n troi'n ôl ar y pwnc
Y sefyllfa fwyaf cyffredin ar gyfer defnyddio rhagenw adlewyrchol yw pan mae’r weithred a gyflawnwyd gan y pwnc yn troi’n ôl arno ei hun.
- I hurt myself playing football yesterday.
(Mi wnes i fy mrifo wrth chwarae pêl-droed ddoe.) - She always looks at herself in the mirror.
(Mae hi bob amser yn edrych ar ei hun yn y drych.) - They taught themselves how to play the piano.
(Dysgon nhw eu hunain sut i chwarae’r piano.)
B. I bwysleisio gwneud rhywbeth "ar eich pen eich hun"
Gall rhagenwau adlewyrchol hefyd gael eu defnyddio i bwysleisio bod rhywun yn gwneud gweithred yn ymreolus neu yn annibynnol. Fel arfer, rhoddwyd y rhagenw adlewyrchol yn syth ar ôl yr enw neu’r rhagenw pwnc.
- I’ll do it myself!
(Mi wnaf i hynny fy hun!) - You yourself said it was a bad idea.
(Ti dy hun ddywedodd ei fod yn syniad gwael.) - The manager himself will handle the situation.
(Bydd y rheolwr ei hun yn delio â’r sefyllfa.)
C. Ar ôl rhai rhagddodiaid
Pan mae rhagddodiad yn cyfeirio at yr un pwnc, defnyddir rhagenw adlewyrchol.
- They are proud of themselves.
(Maen nhw’n falch ohonyn nhw eu hunain.) - I’m taking care of myself now.
(Rwy’n gofalu amdanaf fy hun nawr.) - She is talking to herself.
(Mae hi’n siarad â’i hun.)
Ar y llaw arall, pan mae’r rhagddodiad yn cyfeirio at rywun neu rywbeth arall, nid oes rhagenw adlewyrchol yn cael ei ddefnyddio.
- I’m talking to him (not « himself »).
D. Pan nad oes berfau nad ydynt yn adlewyrchol
Yn Saesneg, mae rhai berfau (a elwir yn berfau nad ydynt yn adlewyrchol) fel arfer ddim yn defnyddio ffurf adlewyrchol. Mae’n well defnyddio strwythurau syml, heb rhagenw adlewyrchol :
- get up (codi)
- ✅ I get up at 7 a.m.
❌ I get myself up
- ✅ I get up at 7 a.m.
- apologize (ymddiheuro)
- ✅ I apologize for being late.
❌ I excuse myself for being late
- ✅ I apologize for being late.
- sit down (eistedd), relax (ylawenhau), wake up (deffro), wash (golchi), lie down (gorwedd), remember (cofio), go to bed (mynd i’r gwely), concentrate (canolbwyntio), complain (cwyno), get dressed (gwisgo).
2. Yr ymadrodd "by + rhagenw adlewyrchol"
Mae’r ymadrodd by + rhagenw adlewyrchol yn golygu “ar eich pen eich hun” neu “heb gymorth”.
- He went to the party by himself.
(Aeth ef i’r parti ar ei ben ei hun.) - We prepared the whole dinner by ourselves.
(Paratodon ni’r cinio cyfan ar ein pen ein hunain, heb gymorth.) - She decided to travel by herself.
(Penderfynodd hi deithio ar ei phen ei hun.)
3. Y gwahaniaeth rhwng “each other” a’r rhagenwau adlewyrchol
Mae’n bwysig peidio â chymysgu rhagenwau adlewyrchol gyda’r ymadrodd each other (ei gilydd).
- Defnyddir each other pan mae dau bwnc gwahanol yn gwneud gweithred gyfartal.
- They love each other.
(Maen nhw’n caru ei gilydd.) - We help each other.
(Rydyn ni’n helpu ein gilydd.)
- They love each other.
- Defnyddir rhagenwau adlewyrchol pan mae’r weithred yn troi’n ôl ar yr un person neu’r un grŵp.
- They blame themselves for the mistake.
(Maen nhw’n beio eu hunain am y camgymeriad.)
- They blame themselves for the mistake.
Casgliad
Mae rhagenwau adlewyrchol yn Saesneg yn hanfodol ar gyfer mynegi bod gweithred yn troi’n ôl ar y pwnc neu i bwysleisio bod rhywbeth wedi ei wneud ar eich pen eich hun. Fe’u defnyddir mewn llawer o sefyllfaoedd, pa un ai i siarad am anafau anfwriadol, gweithredoedd a wneir yn annibynnol, neu deimladau fel balchder neu cyfrifoldeb.