Kurs mbi diskursin direkt dhe indirekt në anglisht - Përgatitje për TOEIC®
Diskursi direkt dhe diskursi indirekt (në anglisht, reported speech) janë dy mënyra për të riprodhuar fjalët e dikujt.
- Diskursi direkt konsiston në përsëritjen fjalë për fjalë të asaj që dikush ka thënë, zakonisht duke përdorur thonjëzat.
- Diskursi indirekt konsiston në riprodhimin e idesë së asaj që është thënë, pa përdorur domosdoshmërisht të njëjtat fjalë.
Ky kurs synon të shpjegojë këto dy mënyra të shprehjes në anglisht, të ilustrojë dallimet e tyre dhe të paraqesë rregullat themelore për të transformuar diskursin direkt në diskurs indirekt.
Diskursi direkt (Direct Speech)
Diskursi direkt në anglisht konsiston në riprodhimin e saktë të fjalëve të një personi. Ai zakonisht njihet nga thonjëzat.
- John said, "I'm going to the store."
- She asked, “Are you coming with me?”
Karakteristikat e diskursit direkt
- Përdorimi i thonjëzave: Diskursi direkt në anglisht vendoset brenda thonjëzave: “...”
- Respektimi i pikësimit: Shenjat e pikësimit (pikë, presje, pikëpyetje...) zakonisht vendosen brenda thonjëzave.
- Inversimi subjekt-fjalë veprimi është i mundshëm nëse është një pyetje: “Are you coming with me?”
- Kohët e foljeve: Kohët e foljeve në diskursin direkt mbeten ashtu siç janë shprehur nga folësi.
Diskursi indirekt (Indirect Speech ose Reported Speech)
Diskursi indirekt (ose i raportuar) lejon të transmetosh fjalët e dikujt pa i cituar tekstualisht. Ky lloj i diskursit karakterizohet nga mungesa e thonjëzave dhe zakonisht kërkon adaptimin e përemrave, kohëve të foljeve, dhe shprehjeve të kohës apo vendit.
- Diskursi direkt: Mary said, “I love reading books.”
- Diskursi indirekt: Mary said that she loved reading books.
Në përgjithësi, diskursi indirekt lejon të:
- Përmbledhësh ose transmetosh thelbin e një mesazhi.
- Shmangësh përsëritjen tekstuale të fjalëve.
- Inkorporosh natyrshëm fjalët në një rrëfim.
Në seksionin e ardhshëm do të shohim se si të transformojmë një fjali nga diskursi direkt në diskursin indirekt.
Kalimi nga diskursi direkt te ai indirekt
Për të kaluar nga diskursi direkt te ai indirekt në anglisht, zakonisht duhet të ndryshohet:
- Folja prezantuese (p.sh. said, told, asked, etj.).
- Përemrat personalë (I, you, we...) për t’i përshtatur me këndvështrimin e ri.
- Koha e foljes (e njohur si backshift, që nënkupton zhvendosje një kohë prapa).
- Shprehjet e kohës dhe vendit (now, today, tomorrow...).
Hapi 1: Ndryshimi i përemrave
Përemrat personalë duhet të përshtaten sipas personit që riprodhon fjalët:
| Diskursi direkt | Diskursi indirekt | Shembull |
|---|---|---|
| "I" | he / she (sipas personit për të cilin flasim) | I am hungry. → He said he was hungry. |
| "we" | they | We need more time. → They said they needed more time. |
| "you" | I / we (ose he/she/they, sipas kontekstit dhe folësit) | You should come with me. → She told me I should come with her. (ose) He told us we should go with him. |
Hapi 2: Ndryshimi i kohës së foljes
Në anglisht, kur riprodhohen fjalët në Present, zakonisht ato transformohen në Past, veçanërisht kur folja prezantuese është në Past (said, told...). Ja skema e transformimeve të kohëve, e njohur edhe si backshift në anglisht:
| Diskursi direkt (koha) | Diskursi indirekt (koha) | Shembull |
|---|---|---|
| Present Simple | Past Simple - prétérit | I play football. → He said he played football. |
| Present Continuous | Past Continuous | I am playing football. → He said he was playing football. |
| Present Perfect | Past Perfect | I have played football. → He said he had played football. |
| Past Simple - prétérit | Past Perfect | I played football. → He said he had played football. |
| Past Continuous | Past Perfect Continuous | I was playing football. → He said he had been playing football. |
| Future with will | Conditional with would | I will play football tomorrow. → He said he would play football the next day. |
| Modals: can / could | Modals: could | I can play football. → He said he could play football. |
| Modals: may / might | Modals: might | I may play football. → He said he might play football. |
| Modals: must | Modals: had to | I must play football. → He said he must play football. |
Përjashtime dhe raste të veçanta
- Nëse situata e riprodhuar është gjithmonë e vërtetë (e vërteta e përgjithshme ose situata që ende vazhdon), koha mund të qëndrojë në Present.
- Direct: The teacher said, "The earth revolves around the sun."
- Indirect: The teacher said (that) the earth revolves around the sun.
- Nëse folja prezantuese është në Present (she says, he tells us), koha mbetet e njëjtë.
- Direct: "I have a new car."
- Indirect: She says she has a new car.
- Modalet could, might, should, would dhe ought to mbeten të pandryshuara në diskursin indirekt.
- Direct: "I could play better."
- Indirect: He said he could play better.
Hapi 3: Ndryshimi i adverbëve të kohës dhe vendit
Kur kalojmë në diskursin indirekt, zakonisht duhet të përshtatim adverbët dhe shprehjet e kohës ose vendit:
| Diskursi direkt | Diskursi indirekt | Shembull |
|---|---|---|
| now | then, at that time | I am studying now. → He said he was studying then. |
| today | that day | I have an exam today. → She said she had an exam that day. |
| yesterday | the day before, the previous day | I saw him yesterday. → He said he had seen him the day before. |
| tomorrow | the next day, the following day | I will call you tomorrow. → She said she would call me the next day. |
| last week/month/year | the previous week/month/year | I went to Paris last year. → He said he had gone to Paris the previous year. |
| next week/month/year | the following week/month/year | We will start the project next week. → They said they would start the project the following week. |
| here | there | I am staying here. → She said she was staying there. |
| this | that | I like this book. → He said he liked that book. |
| these | those | I bought these shoes. → She said she had bought those shoes. |
| ago | before | I met her two years ago. → He said he had met her two years before. |
Foljet prezantuese (reporting verbs)
Zakonisht, për të formuar diskursin indirekt ose direkt, përdoret folja prezantuese “say”.
Megjithatë, ekzistojnë edhe folje të tjera të paraqitura në tabelën më poshtë. Po ashtu kemi shtuar se si ndërtohet fjalia, sepse disa folje ndiqen nga një infinitiv, të tjera nga një gerund...
| Folja prezantuese | Struktura që ndjek | Shembull |
|---|---|---|
| to tell | Komplementi i objektit + infinitiv | She told me to finish my homework. |
| to ask | Komplementi i objektit + infinitiv | He asked her to help him. |
| to advise | Komplementi i objektit + infinitiv | The doctor advised me to rest for a few days. |
| to warn | Komplementi i objektit + infinitiv | She warned us not to go into the forest. |
| to suggest | Gerund (-ing form) | He suggested going to the park. |
| to explain | "that" + propozicioni | She explained that she couldn’t attend the meeting. |
| to say | "that" + propozicioni | He said that he would arrive late. |
| to recommend | Gerund (-ing form) | They recommended taking the earlier train. |
| to insist | Gerund (-ing form) ose "that" | She insisted on coming with us.She insisted that we leave immediately. |
| to agree | Infinitiv | He agreed to help me with my project. |
| to promise | Infinitiv | She promised to call me later. |
| to refuse | Infinitiv | He refused to apologize for his mistake. |
| to apologize | Prepozita + gerund (for + -ing) | He apologized for being late. |
| to admit | Gerund (-ing form) ose "that" | She admitted cheating in the exam.She admitted that she had made a mistake. |
| to deny | Gerund (-ing form) ose "that" | He denied stealing the money.He denied that he had stolen the money. |
| to encourage | Komplementi i objektit + infinitiv | They encouraged me to apply for the position. |
| to forbid | Komplementi i objektit + infinitiv | The teacher forbade us to use our phones during the exam. |
Dallimi mes say dhe tell
Ekziston një nuancë e rëndësishme që duhet njohur mes këtyre dy foljeve prezantuese:
- say zakonisht ndihet direkt nga diskursi i raportuar ose nga "that".
- She said (that) she was tired.
- tell gjithmonë ndihet nga një komplementi i objektit (me, you, him, her...) para "that".
- She told me (that) she was tired.
Pyetjet në diskursin indirekt
Pyetjet Yes/No
Për të transformuar një pyetje të mbyllur në diskursin indirekt, përdoret “if” ose “whether”.
- He asked, "Do you like coffee?" → He asked if I liked coffee.
Në këtë situatë, inversimi subjekt-fjalë veprimi zhduket (nuk ka më Do you).
Pyetjet Wh-
Për të raportuar një pyetje që fillon me who, what, when, where, why, how, etj., ruhet fjala pyetëse, por rivendoset rendi normal subjekt-fjalë veprimi.
- Why was he late? → She asked me why he was late.
(“was” dhe “he” kthehen në rendin normal në formën indirekte.) - She asked, "Where are you going?" → She asked where I was going.
Imperativët në diskursin indirekt
Për të raportuar një urdhër, një kërkesë ose një këshillë, zakonisht përdoret to + infinitiv ose shprehje si "told someone to do something" ose "asked someone to do something".
-
Me “told someone to do something”:
- Open the door! → He told me to open the door.
-
Me “asked someone to do something”:
- Please, sit down. → She asked me to sit down.
Konkluzion
Diskursi direkt dhe indirekt janë dy metoda themelore për riprodhimin e fjalëve në anglisht. Diskursi direkt, lehtësisht i dallueshëm përmes thonjëzave, riprodhon besnikërisht fjalët origjinale. Diskursi indirekt, nga ana tjetër, kërkon të adaptosh përemrat, kohët e foljeve dhe adverbët për të transmetuar mesazhin.
Këto struktura dhe nuanca vlerësohen shpesh në TOEIC®, veçanërisht në seksionet e gramatikës dhe të kuptimit të leximit.